۲۳ آوریل برای دوستداران ادبیات و کتابخوانی روزی بسیار مهم و با اهمیت است. این روز، سالروز مرگ نویسنده اسپانیایی، سروانتس و داستان‌سرای  انگلیسی، شکسپیر است. البته علت مهم بودن این روز برای دوستداران ادبیات رویدادهای دیگری مانند سال‌روز مرگ یا تولد نویسندگانی نظیر هالدور لاکسنس( نویسنده ایسلندی)، ولادیمیر نابوکف (رمان نویس روسی- امریکایی) و کامیلو خوزه سلا(رمان‌نویس اسپانیایی) نیز است. به همین دلیل سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) در ۲۳ آوریل ۱۹۹۵ این روز را روز جهانی کتاب و حقوق مولف اعلام کرد.

به گزارش ایسنا- منطقه خراسان، البته مشخص نیست دقیقا همین روز، سالروز مرگ سروانتس و شکسپیر باشد، اما سالروز مرگ سروانتس بر اساس گاهنامه گریگوری و سالروز مرگ شکسپیر در گاهنامه جولیان ۲۳ اوریل است.

هرچند تاریخ روز کتابخوانی در کشورهای مختلف زمان متفاوتی دارد و به طور مثال روز کتاب در اسپانیا در سال ۱۹۲۳ پیش از نامگذاری یونسکو، سالگرد مرگ ویلیام شکسپیر و اینکا گارسیالاسودلا وگا بود، اما در حال حاضر ۲۳ آوریل در بسیاری از کشورها روز کتابخوانی نامگذاری شده و مراسمی برای تشویق افراد به کتابخوانی و تقدیر از نویسندگان برگزار می‌شود.

یونسکو نیز در این روز طرح جایزه‌ ادبی «کتاب کودک و نوجوان » را در دستور کار خود قرار داده و بیش از ۱۰۰ کشور از تمامی جهان این روز را با مراسم‌ مختلف ادبی جشن می‌گیرند.

این روز، روز همبستگی فروشندگان کتاب، کتاب‌خوان‌ها، کتابخانه‌ها، ناشران و نویسندگان است. روز جهانی کتاب باعث تشویق کودکان برای خواندن کتاب شده تا نگرش مثبتی برای توسعه و بهبود جامعه خود به شیوه‌ای بهتر داشته باشند. کتاب‌ها به افراد کمک می‌کنند تا دانش بیشتری از تجربه دیگران کسب کنند.

روز جهانی کتاب به منظور کمک به مردم برای کسب دانش بیشتر به نفع آنان و همچنین توسعه و رفاه کشورها برگزار می‌شود..

ایده برگزاری مراسم کتابخوانی در این روز از کاتالونیای اسپانیا نشات گرفته است. رسم مردم کاتالونیا در  ۲۳ آوریل هدیه دادن کتاب و یک شاخه گل سرخ است. این رسم از قرون وسطی تا کنون ادامه داشته و نیمی از کتاب‌هایی که در طول سال در اسپانیا منتشر می شوند در این روز خریداری می‌شوند. کشور اسپانیا در ۲۳ آوریل سال ۱۹۲۶ این روز را به طور رسمی روز کتاب اعلام کرد.

اسپانیایی‌ها در این روز برای ادای دین به  نویسنده‌ مشهور خود سروانتس در دو روز به صورت گروهی « دون‌کیشوت» می‌خوانند و در این روز است که جایزه سروانتس توسط پادشاه اسپانیا در شهر آلکا دوهنارس  به بهترین نویسندگان اهدا می‌شود.

شاعر و نمایشنامه‌نویس انگلیسی، ویلیام شکسپیر در ۲۶ آوریل ۱۵۶۴ در استنفورد به دنیا آمد و در تاریخ ۲۳ آوریل ۱۶۱۶ در سن ۵۲ سالگی درگذشت. اولین زندگینامه شکسپیر توسط نیکلارو در سال ۱۹۰۷ نوشته شد، البته این زندگینامه برگرفته از افسانه‌هایی در مورد شکسپیر بود و در سال‌های بعد افراد زیادی بر اساس نمایشنامه‌ها و دست نوشته‌های وی سعی کردند زندگینامه‌ای موثق از وی منتشر کنند.

در حال حاضر بیش از چهار قرن از زمان حیات شکسپیر می‌گذرد و آثار وی همچنان جایگاه ویژه‌ای در ادبیات و دنیای هنرهای تصویری و نمایشی دارد. این شاعر بزرگ دوران رنسانس خالق نمایشنامه‌هایی چون « هملت »، « شب دوازدهم »،  « مکبث »  و  « اتللو » است. وی تا زمان مرگ به نویسندگی به عنوان یک هدف جدی هنری توجه خاصی داشته است و چند سال بعد از مرگ وی دوستان و دوستداران شکسپیر از طرق مختلف آثار وی را جاودانه کردند.

در سال ۱۶۲۳،  جان هامینگ و هنری کاندل نمایشنامه‌های وی را جمع‌آوری و به صورت یک نسخه کلی ارائه کردند که این نسخه به عنوان First Folio شناخته شده و یکی از معروف‌ترین متون در ادبیات انگلیسی است.  البته ناگفته نماند در زمان شکسپیر همکاری چند نویسنده در یک اثر کاری عادی به شمار می‌رفت و اگرچه شکسپیر علاقه‌مند به کارهای انفرادی بود، اما  بخش‌هایی از آثار وی متعلق به نویسندگانی دیگر است. به طور کلی ۳۸ نمایشنامه منسوب به وی است و آثار  « تیمون آتِنی » را با همکاری توماس میدلتون نوشت و  « هنری هشتم » حاصل همکاری وی و جان فلچر بود و بخش‌هایی از نمایشنامه  « مکبث »  به‌خصوص گفتگوی جادوگرها را میدلتون نگاشته است.

اشعار  وی نیز که حدود ۱۵۴ شعر است  طی سال‌های ۱۵۹۸-۱۵۹۳ سروده شده و برای اولین بار در سال ۱۶۰۹ به چاپ رسید. دوران او دورانی است که در آن رنسانس ایتالیا به پایان رسیده و وی نیز به شدت تحت تاثیر رنسانس ایتالیا و افرادی مانند پترارک، دانته و ماکیاولی قرار گرفته و این رویدادها در سروده‌ها و نوشته‌های وی تاثیرگزار بوده است.

تقریبا ۱۰ یا  ۱۲ سال پیش از تولد وی، الیزابت اول در انگلستان به سلطنت رسید و پایان جنگ داخلی انگلستان موسوم به «جنگ رزها» (The Rose War) بر سر تاج و تخت انگلستان میان خانواده شاهی لنکستر با علامت رزهای سرخ و خانواده شاهی یورک با علامت رزهای سفید بود. الیزابت و دربار او به تئاتر علاقه زیادی نشان می‌دادند و هنرپیشگان و کارگردانان تئاتر،  تامین مالی می‌شدند. این امر باعث شد که تئاتر در این دوران رونق بسزایی یابد که نظیر آن تنها در زمان یونان باستان و رنسانس ایتالیا مشاهده می‌شود و شاید تمامی موارد ذکر شده موجب به وجود آمدن شکسپیر شد.

وی در آثارش، خصوصیات خوب و بد انسانی را به معرض  نمایش قرار داده است. وی صحنه‌های پراکنده زندگی را به صورت یکپارچه با یکدیگر تطبیق داده و صحنه‌های واقعی از غم و شادی ایجاد کرده که در کمتر اثری مشاهده شده است. نمایشنامه‌های او از لحاظ تنوع موضوع، غنی بودن لغت، تشریح وقایع و وحدت هدف و سرانجام، کم نظیر است و هرچند در هر نمایشنامه وقایع متعددی بیان شده اما وحدت و تناسب در آن رعایت شده است.

در صحنه‌های خالی و بدون استفاده از لباسی خاص نتیجه داستان به عهده تماشاچی گذاشته شده و با وجود سادگی بازهم مورد توجه همگان قرار می‌گیرد. وی مانند یک روانشناس، صحنه‌های غم را با کمدی تلفیق کرده تا بر روی احساسی خاص و یا مطلب خاصی تاکید کند. از دیگر ویژگی‌های آثار وی تعداد لغات است. یک فرد معمولی برای صحبت نیازمند دو یا سه هزار لغت است و حتی در برخی موارد کمتر از این میزان لازم دارد ولی در آثار شکسپیر، حدود ۲۱ هزار لغت دیده می‌شود. به همین دلیل مطالعه متون اصلی او به زبان انگلیسی دشوار و نیازمند توضیح نقادان و محققان درام‌نویس است. وی اولین نویسنده‌ای بود که بعضی واژه‌ها را در زبان انگلیسی ابداع کرد و ادبیات انگلیس مدیون وی است.

میگل د سروانتس، نویسنده اسپانیایی در تاریخ ۲۲ آوریل ۱۶۱۶ در مادرید درگذشت و وی را یک روز بعد از مرگ، در کلیسایی دفن کردند. در زمان بازسازی کلیسا جسد وی را منتقل کردند و در حال حاضر نیز مکان دفن وی مشخص نیست. سروانتس در جنگ  لپانتو ۱۵۷۱ قهرمان جنگ شد و طی آن دو زخم در قفسه سینه و دست چپ برداشت و تا آخر عمر دست چپش از کار افتاد.

در سال ۱۵۷۵ کشتی او در حال سفر بود که توسط دزدان دریایی مورد حمله قرار گرفت و وی ربوده شد و به همین دلیل پنج سال را به عنوان برده در الجزیره فعلی گذراند. او در سال ۱۶۰۵ رمان معروف خود دون کیشوت را نوشت و به سرعت محبوب شد و  طی ۶ سال دوباره به چاپ رسید. به همین دلیل بخش دوم آن را آغاز کرد و در سال ۱۶۱۵ منتشر شد و به سرعت در سراسر اروپا و انگلستان پخش و به زبان‌های مختلف ترجمه شد. برخی افراد تعداد ترجمه‌های این اثر جاودانه را ۱۴۰ ترجمه اعلام کردند. البته در اسپانیا دانشجویان دانشگاه مالاگا فصل اول دون کیشوت را به ۱۸ زبان مختلف می‌خوانند.

انتخاب شهری به عنوان پایتخت کتاب توسط یونسکو از سال ۲۰۰۰ آغاز شده و در سال ۲۰۱۹ پایتخت جهانی کتاب، شهر شارجه امارات متحده عربی است. علت این انتخاب، ماهیت نوآورانه، برنامه‌های جامع و فراگیر و فعالیت‌های متمرکز که شامل پیشنهادهای خلاقانه برای مشارکت افراد مختلف است می‌باشد. شعار آن نیز  « مطالعه، در شارجه است» . این برنامه بر روی ۶ موضوع فراگیری، خواندن، میراث، فراغت، چاپ و نشر و کودکان تمرکز دارد. همچنین کنفرانسی در مورد آزادی بیان، مسابقه برای شاعران جوان، کارگاه‌های آموزشی، ایجاد کتاب‌های بریل و کتاب‌های لمسی و بسیاری رویدادهای فرهنگی در شارجه برگزار خواهد شد. هدف این شهر آن است که فرهنگ خواندن در امارات متحده عربی را تقویت و ابتکارات جدیدی در ادبیات منطقه و در سایر کشورهای عربی ایجاد کند.

شارجه در سال ۲۰۱۹ روز جهانی کتاب و روز کپی رایت را با هدف تاکید بر ارتقاء و حمایت از زبان‌های بومی جشن می‌گیرد.

برای جشن این روز، دفتر کپی رایت  بنگلادش، سمیناری با عنوان  « قانون کپی رایت در جهان معاصر: توسعه پلت فرم پخش و دیجیتال » در سالن کنفرانس ساختمان کتابخانه ملی شارجه برگزار می‌کند.

بر اساس گزارش‌ها در سال ۹۷، معاون طرح‌های آماری و‌آمارهای ثبتی مرکز آمار ایران اظهار کرد: سرانه مطالعه کتاب غیردرسی افراد ۱۵ساله و بیش‌تر در ماه به طور متوسط هفت ساعت و ۴۱ دقیقه، سرانه مطالعه قرآن و ادعیه  سه ساعت و هفت دقیقه و سرانه سایر کتاب‌های غیر درسی چهار ساعت و ۳۴ دقیقه است.

این‌ آمار حاصل نتایج طرح آمارگیری فرهنگ رفتاری خانوار بوده و نشان می‌دهد که  ۵۸.۲ درصد از افراد باسواد ۱۵ ساله و بیش‌تر در سال ۱۳۹۶ مطالعه کتاب غیردرسی (چاپی یا الکترونیکی) داشته‌اند.

بر اساس آمار میزان مطالعه در کشورهای مختلف ( بر اساس ساعت)  به ترتیب ذیل است:

۱- هند  ۲- تایلند ۳- چین  ۴- فیلیپین ۵-مصر ۶- جمهوری چک ۷- سوئد  ۸- فرانسه ۹- مجارستان ۱۰-عربستان سعودی ۱۱-هنگ کنگ  ۱۲-لهستان ۱۳-  ونزوئلا  ۱۴-افریقای جنوبی ۱۵-استرالیا     ۱۶-اندونزی ۱۷- آرژانتین ۱۸- ترکیه  ۱۹-اسپانیا  ۲۰- کانادا ۲۱- آلمان ۲۲- ایالات متحده ۲۳- ایتالیا ۲۴-مکزیک ۲۵-انگلستان ۲۶-برزیل  ۲۷- تایوان  ۲۸- ژاپن ۲۹- کره

در این لیست از اطلاعات انجمن بین‌المللی ناشران (IPA) و اطلاعات سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) استفاده شده است. این آمار به طور خاص تعداد کتاب‌های کاغذی، کتاب‌های الکترونیکی و یا کتاب های صوتی منتشرشده را مشخص نکرده است.

بر اساس این آمار، چین با ۴۴۴ هزار در مقام نخست، ایالات متحده آمریکا با ۳۰۴ هزار و ۹۱۲ در مقام دوم، انگلستان با ۱۸۴ هزار در مقام سوم، روسیه با ۱۰۱ هزار و ۹۸۱ در مقام چهارم، آلمان با ۹۳  هزار و ۶۰۰ در جایگاه پنجم، هند با انتشار ۹۰ هزار در مقام ششم، ژاپن با انتشار ۸۲ هزار و ۵۸۹ در مقام هفتم و اسپانیا با انتشار ۷۶ هزار و ۴۳۴ در مقام هشتم قرار دارند.

thedailystar.net

globaldimension.org.uk

britannica.com

shakespeare-online.com

indiacelebrating.com

www.indy100.com

www.theguardian.com

examinedexistence.com

www.nownovel.com

national-reading-day.org