حجت‌الاسلام و المسلمین کاظم صدیقی شامگاه گذشته، ۱۸ مهرماه، در مراسم بزرگداشت علامه حسن‌زاده آملی که در تالار شهر مشهد برگزار شد، اظهار کرد: مرحوم علامه حسن‌زاده آملی از زمانی که طلبه شد در  تحصیل علم موجد به تمام علوم بود، به گونه‌ای که خداوند همه منابع و مأخذ علم را در اطراف ایشان چیده بود.

وی ادامه داد: زمانی که ایشان به تهران آمد شاگرد افرادی چون مرحوم الهی‌قمشه‌ای، مرحوم علامه شعرانی و آیت‌الله رفیعی قزوینی بود که علاوه بر این بزرگان توانست از اساتید دیگری نیز بهره‌مند شود و همواره در تحصیل خود به اندازه‌ای جدی بود که مرحوم علامه شعرانی با شاگردهای مستعدی که در محضرش می‌آمدند، مرحوم حسن‌زاده را سرآمد آن‌ها می‌دانست.

صدیقی تصریح کرد: جدیت و تلاش مرحوم علامه حسن‌زاده آملی به گونه‌ای بود که در طی روز دروس فقه، عرفان، طب، ریاضیات، حکمت و فلسفه را می‌خواند و به همین دلیل بود که استاد بزرگوارش، ایشان را به عنوان نمونه به سایر شاگردان خود معرفی می‌کرد. در حقیقت کسی که زحمت در علم را بر خود هموار کند قطعاً جدیت در این راه برای او نتیجه‌بخش خواهد بود. همان‌گونه که مرحوم حسن‌زاده نیز این‌گونه بود و همواره از عمر خود در علومی چون علوم ذهنی و حوزوی و در برخی از علوم دانشگاهی مانند نجوم، هیأت و ریاضیات با تمام ظرفیت استفاده و در نهایت نیز به مراتب عالیه دست پیدا کرد. در واقع علامه حسن‌زاده آملی علاوه بر علوم درسی، حوزوی و کتابی از علم وراثتی نیز برخوردار بود.

وی خاطرنشان کرد: آیت‌الله بهجت به طلبه‌ها سفارش می‌کردند که شما به یقینیات خود عمل کنید و این حدیث شریف را نیز به آن‌ها گوشزد می‌کردند و می‌گفتند که شما هرچه در طلبگی و متدینین از رساله‌های عملی آموخته‌اید، خطوط قرمز دین را رعایت کنید و اگر  کسی به دین عمل کرد خداوند یک نوع علم دیگری به او می‌دهد که وراثتی است. در حقیقت این علم وراثتی همان علمی است که خداوند به علامه حسن‌زاده آملی داده است و ایشان از چنین علمی برخوردار بود و همواره آنچه را که می‌آموخت به آن نیز عمل می‌کرد.

امام جمعه موقت تهران بیان کرد: از طرفی نیز علامه حسن‌زاده را باید این‌گونه معرفی کرد که ایشان حکیم، عارف به عرفان عملی، عارف به عرفان نظری، فقیه، ملا و اهل ریاضت و جزو مرتاض‌های متشرع بود و مدت‌های طولانی را تا صبح بیدار می‌ماند و به علم مشغول بود که به واسطه این فعالیت‌ها و اقدامات خالصانه، خدای متعال ایشان را از یک نور و یک علم وراثتی خاصی برخوردار کرده بود.

وی اضافه کرد: در حقیقت این علم وراثتی که علامه حسن‌زاده از آن برخوردار بود، آموختنی نیست، بلکه این علم که به نوعی حلاوت وجود حق تعالی است و این حلاوت را باید چشید، علامه حسن‌زاده نیز این حلاوت را چشید و از این‌رو است که رنگ و بوی خدایی در وجود ایشان تجلی پیدا کرده است.

علامه حسن‌زاده آملی در مسیر سلوک توحیدی گام برداشت

حجت‌الاسلام و المسلمین محمدحسن وکیلی، استاد سطح عالی حوزه علمیه خراسان نیز در این مراسم گفت: مرحوم علامه حسن‌زاده آملی، فردی بودند که در مسیر سلوک توحیدی گام برداشتند و با مجاهدت‌های خود در زندگی نیز به اوج قله دست پیدا کردند.

وی اظهار کرد: همواره یکی از وظایف رهبران عالی در هر مجموعه و جامعه‌ای نشان دادن افق‌هایی است که باید آن مجموعه به سمت آن حرکت کند و همواره راهبردها و خط مشی‌هایی نیز برای رسیدن به آن اهداف داشته باشد.

این استاد حوزه علمیه ادامه داد: رهبر معظم انقلاب نیز همان‌گونه که در عرصه مسائل سیاسی و اقتصادی حق این مطلب را ادا می‌کنند، در عرصه مسائل معنوی، تحلیل به نفس و حرکت به سمت عالم ملکوت نیز رهنمودهایی ارائه می‌دهند به گونه‌ای که در موارد متعددی تلاش کرده‌اند افقی را که جمهوری اسلامی باید به سمت آن حرکت کند، نشان دهند و در همین راستا نیز الگوهایی را معرفی کرده‌اند.

وکیلی تصریح کرد: در این میان یکی از تعابیری که ایشان مکرراً به آن تأکید می‌کنند تعبیر سلوک، معرفت و توحید است. ایشان در مواردی که در صدد هستند اوج قله معنویت را نشان دهند و انسان‌ها را به آن سمت سوق دهند از این واژه‌ها استفاده می‌کنند. در این‌جا منظور از معنای سلوک توحیدی همان مسیری است که مرحوم علامه حسن‌زاده طی کردند. به گونه‌ای که مرحوم علامه طباطبایی نیز فرمودند راهی که علامه حسن‌زاده می‌رود خاک این راه، طوطیای چشم من است. در حقیقت راهی که علامه حسن‌زاده طی و در این راه نیز به موفقیت‌هایی دست پیدا کردند، مسیر سلوک توحیدی است که باید به عنوان شاخصه اساسی در زندگی انسان همیشه مطرح باشد و انسان نیز همواره باید بنای زندگی خود را بر این اساس پایه‌گذاری کند.

وی تصریح کرد: سلوک توحیدی دو پایه دارد، یک پایه در عرصه جهان‌بینی انسان است که به چگونگی نگاه انسان به جهان و عالم و پایه دوم نیز هدفی که انسان به دنبال آن حرکت می‌کند، است. سلوک توحیدی در عرصه جهان‌بینی بر این پایه استوار است که انسان در زندگی خود توحید را با تمام وجود باور کند و سپس تلاش داشته باشد آنچه را که باور کرده در قلب خود نهادینه کند.

استاد سطح عالی حوزه علمیه خراسان عنوان کرد: از طرفی انسان باید باور کند که خالق این عالم یکی است و علاوه بر این نیز تمام آنچه در جهان است منحصر به خدای یگانه است، حقیقت علم، حیات و… متعلق به یک نفر است و باور داشته باشد که سایر مخلوقات و موجودات عالم هستی تنها امانت‌دار هستند و در نهایت هم وجود خود را آیینه‌ای ببیند که شئون الهی، اسماء و صفات الهی را ظهور و بروز می‌دهد و این آیینه پرتویی از خورشید را در عالم منعکس می‌کند.

وکیلی خاطرنشان کرد: در حقیقت مبنای سلوک توحیدی اعتراف به این است که ما در برابر خدای متعال چیزی از خود نداریم که اگر انسان این مبنا را درک کند و در قلب خود نهادینه و در عبادت و نماز خود آن را تکرار کند، در نهایت مفاسد اخلاقی و هر آنچه که زشت و ناپسند است نابود خواهد شد.

وی در خصوص بعد انسان‌شناسی و اینکه سعادت انسان کجاست، عنوان کرد: سعادت بشر و نهایت کمالی که باید به آن برسد و شیرین‌ترین و گواراترین حقیقت عالم درک کردن این توحید و نهادینه ساختن آن در قلب است. زمانی که انسان با تمام وجود خود غیر خدا را ثابت کند، تنها خدا را مستقل بداند و تنها به او دلبستگی داشته باشد، در مسیر سلوک در حال حرکت خواهد بود و این همان مقوله‌ای است که مقام معظم رهبری نیز به آن تأکید دارند.

این مدرس حوزه علمیه خراسان اضافه کرد: با این وجود باید گفت که علامه حسن‌زاده فردی بودند که در مسیر سلوک توحیدی گام برداشتند و با مجاهدت‌های خود در زندگی نیز به اوج قله دست پیدا کردند.

منبع: ایسنا