تمامی صفات خداوند متعال که سرچشمه تمام خوبی‌ها است در عالم خلقت ظهور و بروز دارد و ما موظفیم در مسیر الهی شدن در همه ابعاد زندگی خود را متصف به صفات خداوند کنیم و رنگ و صبغه الهی به خود و زندگی‌مان بدهیم.

اهل‌بیت (ع) در این مسیر به‌عنوان نماد بروز و ظهور صفات الهی در انسان مطرح هستند که خداوند ایشان را به‌عنوان اسوه و الگو برای ما معرفی کرده است؛ از این رو به مناسبت ۲۸ صفر سالروز شهادت امام حسن مجتبی علیه‌السلام که به کریم اهل‌بیت (ع) متصف شده‌اند به بررسی معنای کرامت می‌پردازیم.

کریم به معنای بخشنده و بزرگوار یکی از صفات خداوند است به این معنی که از گناهان بندگان خود گذشت می‌کند و نادیده می‌گیرد و به بندگان خود سود می‌رساند و عطا و خیر او تمام نمی‌شود؛ و به همین منظور این صفت خداوند در رابطه باقران نیز به‌کاررفته است زیرا معارفی را به ما می‌آموزد که برای زندگی این جهانی و آن جهانی ما مفید است و به ما سود و منفعت می‌رساند و هدایت را شامل حال ما می‌کند.

در میان اهل‌بیت (ع) نیز اگرچه همه آن‌ها مظاهر صفات خداوند در زمین هستند اما هرکدام بنابر اقتضای زمان معلم فصلی از فصول قرآن و نشان‌دهنده وصفی از اوصاف کمال و جلال خداوند هستند بنابراین در میان اهل‌بیت (ع) امام مجتبی علیه‌السلام کرامت خدا را به ظهور و بروز رساندند و به صفت کریم اهل‌بیت (ع) معروف شدند.

امام مجتبی علیه‌السلام انفاق درراه خدا را در انواع مختلف به نمایش گذاشتند و مواسات به معنی بخشش بخشی از اموال، مساوات به معنی بخشش نیمی از اموال و ایثار به معنی بخشش کل دارایی خود در راه خدا را به‌صورت عملی به مردم آموزش دادند.

در روایت است که مردی خـدمت امام حسن (ع) شـرفیاب شـد و عرض کرد ای فرزند امیرالمؤمنین (ع) تو را قسم می‌دهم به‌حق آن خداوندی که نعمت بسـیار به شـما کرامت فرموده به فریاد من برس و مرا از دشمن نجات ده، دشمنی که حرمت پیران را نگه ندارد و به کودکان و نوجوانان رحم نکند؛ امام (ع) فرمود بگو دشمنت کیست تا از او دادخواهی کنم؟ او گفت دشـمن من فقر و پریشانی است. امام خادم خویش را طلب نمود و فرمود آنچه مال و ثروت نزد تو موجود است حاضر کن؛ او پنج هزار درهم آورد؛ امام فرمودند این‌ها را به این مرد بده و بعد او را قسم دادند که هرگاه این دشمن بر تو رو آورد شکایتش را نزد من بیاور تا دفع شرش کنم و این‌گونه امام در راه خدا مواسات می‌کردند.

در باب مساوات امام مجتبی (ع) هم در منابع مختلف از جمله کتاب سیره پیشوایان آمده است که امام حسن (ع) سه بار ثروت خود را به دو نیم تقسیم و نصف آن را برای خود نگه‌داشته و نصف دیگر را در راه خدا بخشیدند.

در ایثار اموال نیز امام مجتبی (ع) در طول عمر خود دو بار تمام اموال و دارائی خود را در راه خدا خرج کردند و اینگونه کرامت ولی خدا را به جامعه نشان دادند و از این رو بود که امام حسن مجتبی (ع) محبوب‌ترین مردم در مدینه بودند زیرا این کرم و بخشش را نه‌تنها برای دوستان، شیعیان و مسلمانان بلکه حتی دشمنان و پیروان سایر ادیان را از کرم خود محروم نمی‌کردند.

نکته چنین بخشش‌های چشمگیری این است که امام مجتبی (ع) با این کار برای همیشه شخص فقیر را بی‌نیاز می‌کردند و او می‌توانست با این مبلغ تمام احتیاجات خود را برطرف و زندگی آبرومندانه‌ای تشکیل دهد و احیاناً سرمایه‌ای برای خود تهیه کند.

امام روا نمی‌دیدند مبلغ ناچیزی که خرج یک روز فقیر را به سختی تأمین می‌کند، به وی داده شود و در نتیجه او ناگزیر شود برای تأمین روزی هر روز خود دست احتیاج به سوی این و آن دراز کند و این نوع بخشش است که آن حضرت را به کریم اهل بیت (ع) مشهور و معروف کرده است.

همانطور که لقب کریم اهل بیت (ع) برای امام حسن مجتبی (ع) به کار رفته است لقب کریمه اهل بیت نیز برای حضرت معصومه (س) بر سر زبان‌ها افتاده زیرا این بانوی با کرامت با ورود خود برکت و خیر را به این سرزمین آورد امید به شفاعت را در دل شیعیان بارور ساخت زیرا امام صادق (ع) فرمودند بانویی از فرزندان من در قم از دنیا می‌رود که اسمش فاطمه دختر موسی علیه السلام است و به شفاعت او همه شیعیان من وارد بهشت می‌شوند.

چه کرم و بخششی از این بالاتر و پایدارتر که به تعبیر امام صادق (ع) تمام شیعیان و به تعبیر امام رضا (ع) تمام زائران خود را وارد بهشت برین و غرق در نعمت‌های بی پایان و جاودانه پروردگار کنند؛ شاید از این روست که امام صادق (ع) در رؤیای صادقه‌ای صفت کریمه اهل بیت را برای حضرت فاطمه معصومه (س) بکار بردند تا ایشان در میان شیعیان به بانوی کرامت و کریمه اهل بیت شناخته شوند.

کریم و کریمه در مواردی به کار می‌رود که بخشش، گذشت و عنایت همه گیر و فوق العاده باشد و به بخشش های عادی و جزئی کرم گفته نمی‌شود از این رو امام حسن مجتبی (ع) به عنوان معلم کرامت و بخشش های بزرگ در دنیا و حضرت معصومه (س) به عنوان نماد کرامت و بخشش های بزرگ در قیامت و بهشت و بانویی که مزارش آشیانه همه اهل بیت (ع) زیارتش به مثابه زیارت همه اهل بیت (ع) و شفاعتش به وسعت همه شیعیان است به راستی شایسته لقب کریم و کریمه هستند.

منبع: ایسنا